Cườm khô là một bệnh lý liên quan đến về tình trạng “già đi” của mắt, một tiến trình tự nhiên của cơ thể. Dù là một bệnh không nguy hiểm, nhưng nếu không điều trị thì người bệnh sẽ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt, công việc và các vấn đề khác.
Bệnh cườm khô là gì?
Bệnh cườm khô hay còn gọi là đục thủy tinh thể (tiếng Anh: Cataract) thường xuất hiện ở người trên 55 tuổi. Đây là hệ quả do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể gây ra; nó khiến thuỷ tinh thể bị thay đổi và làm mờ mắt.
“Thuỷ tinh thể là một thấu kính tự nhiên trong suốt nằm sau mống mắt (còn gọi là tròng đen), bình thường với chức năng điều tiết, thuỷ tinh thể để cho các tia sáng đi qua và hội tụ lại tại võng mạc giúp ta nhìn rõ được sự vật.” – cih.com.vn
Khi bạn già đi, thấu kính của mắt trở nên kém linh hoạt, kém trong suốt và dày hơn. Tuổi tác và các điều kiện y tế khác làm cho các mô trong thấu kính bị phá vỡ và kết tụ lại với nhau, làm mờ các khu vực nhỏ trong thấu kính.
Khi đục thủy tinh thể tiếp tục phát triển, sự phân mảnh trở nên dày đặc hơn và ảnh hưởng đến một phần lớn hơn của thấu kính. Cườm khô gây tán xạ và chặn ánh sáng khi nó đi qua thủy tinh thể, ngăn hình ảnh được xác định rõ nét chạm tới võng mạc của bạn. Bệnh thường phát triển ở cả hai mắt, nhưng không đều và gây ra sự khác biệt về thị lực giữa hai mắt.
Đối với những người bị cườm khô, nhìn qua thấu kính bị đục giống như nhìn qua tấm kính mờ hoặc màn sương mù. Tầm nhìn bị che khuất do đục thủy tinh thể khiến cho việc đọc, viết, lái xe (đặc biệt là vào ban đêm) trở nên khó khăn hơn rất nhiều và có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân.
Hầu hết các trường hợp cườm khô đều phát triển chậm và không làm phiền thị lực của người bệnh trong giai đoạn đầu. Nhưng theo thời gian, nó sẽ cản trở tầm nhìn và gây ảnh hưởng đáng kể đến các hoạt động thường ngày của họ.
Ban đầu, nguồn sáng tốt và mắt kính có thể giúp người bệnh đối phó với đục thủy tinh thể. Nhưng nếu thị lực kém cản trở các hoạt động thông thường, bệnh nhân sẽ cần đến phẫu thuật để chữa trị dứt điểm. May mắn thay, phẫu thuật cườm khô là một phương pháp an toàn và hiệu quả.
Nguyên nhân gây cườm khô
Bệnh cườm khô phát triển khi lão hóa hoặc chấn thương làm thay đổi mô của thủy tinh thể. Một số rối loạn di truyền gây ra các vấn đề sức khỏe khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này.
Cườm khô cũng có thể được gây ra bởi các vấn đề khác chẳng hạn như phẫu thuật mắt trong quá khứ, hoặc các điều kiện y tế như bệnh tiểu đường, Lupus ban đỏ…Ngoài ra, việc sử dụng lâu dài các loại thuốc steroid cũng được cho là nguyên nhân dẫn đến đục thủy tinh thể của mắt.
Một số nguyên nhân có thể gây ra bệnh cườm khô:
- Lớn tuổi
- Bệnh tiểu đường, Lupus ban đỏ
- Huyết áp cao
- Bệnh tim mạch
- Béo phì
- Mắt tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời
- Hút thuốc lá
- Uống nhiều rượu bia
- Chấn thương hoặc viêm mắt
- Đã từng phẫu thuật mắt
- Sử dụng thuốc corticosteroid trong thời gian dài
Triệu chứng của cườm khô
Ban đầu, sự mờ đục trong thủy tinh thể do cườm khô chỉ ảnh hưởng đến một phần nhỏ của mắt, và bệnh nhân thường không nhận ra bất kỳ dấu hiệu nào. Khi cườm khô phát triển, nó làm mờ thấu kính nhiều hơn và làm biến dạng ánh sáng đi qua. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng đáng chú ý.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh cườm khô:
- Thị lực giảm, tầm nhìn bị mờ
- Rất khó khăn khi nhìn trong đêm
- Nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, hoặc ánh sáng có cường độ mạnh
- Cần nguồn sáng mạnh để đọc, viết và các hoạt động khác
- Nhìn thấy hào quang xung quanh bóng đèn
- Thay đổi thường xuyên mắt kính hoặc kính áp tròng
- Tròng đen phai màu hoặc chuyển trắng đục
- Nhìn đôi khi nhắm một mắt
Khi nào thì nên phẫu thuật cườm mắt?
Nhiều người trở nên lo lắng khi thị lực suy giảm, họ đã lên các diễn đàn y tế và đặt các câu hỏi như: “Bệnh cườm khô có nguy hiểm không?”, “Mặc dù ảnh hưởng chưa đáng kể nhưng tôi muốn mổ cườm khô ngay có được không?”, “Chi phí mổ cườm khô là bao nhiêu?” “Mổ cườm mắt có đau hay nguy hiểm không?”…Và nhiều câu hỏi khác liên quan đến phẫu thuật cườm.
Mổ cườm mắt là một kỹ thuật tương đối dễ đối với bác sĩ có kinh nghiệm. Người bệnh chỉ mất khoảng 10 phút trong phòng phẫu thuật là xong. Nhiều người mổ cườm mắt cho biết phương pháp này thường không gây đau hay để lại các biến chứng nguy hiểm gì sau phẫu thuật.
Hiện nay, phẫu thuật là cách hiệu quả nhất trong việc chữa trị cườm khô. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là người được chẩn đoán cườm khô phải đi mổ ngay, mà nó phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng người.
Tại Việt Nam, người bệnh có thị lực từ 2/10 trở xuống (thị lực người bình thường là 10/10) mới được bảo hiểm y tế hỗ trợ trong việc mổ cườm mắt. Do đó, chi phí mổ cườm không cao lắm chỉ dao động khoảng 10 triệu ở các bệnh viện tư nhân. Đối với bệnh viện công lập thì chí phí mổ cườm mắt sẽ rẻ hơn rất nhiều và đôi khi có chương trình hỗ trợ mổ cườm chỉ khoảng 2-3 triệu đồng.
Theo các chuyên gia về mắt, người bệnh nên đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh thông qua các câu hỏi nhằm xác định xem có nên phẫu thuật cườm khô hay không!
Một số câu hỏi có thể bao gồm:
- Cườm khô có ảnh hưởng đến đời sống hằng ngày hay công việc của bạn không?
- Cườm khô có ảnh hưởng đến khả năng lái xe một cách an toàn không?
- Cườm khô có ảnh hưởng tới các hoạt động ngoài trời mà bạn yêu thích?
- Bạn có thể giải quyết các vấn đề của cườm khô gây ra cho cuộc sống của mình bằng những cách khác không?
Với sự phát triển vượt bậc, các phương pháp phẫu thuật cườm ngày càng dễ dàng, nhanh chóng và cho kết quả rất khả quan. Thời gian phẫu thuật ngắn, ít gây đau và người bệnh có thể về nhà sau khi mổ.
Rất nhiều bệnh nhân sau khi phẫu thuật cườm khô đã cải thiện được chất lượng cuộc sống; dễ dàng tham gia các hoạt động thường ngày và giảm đáng kể nguy cơ tai nạn giao thông hoặc té ngã.
Tuy nhiên, cũng giống như các phẫu thuật khác, mổ cườm khô cũng có những nguy cơ tiềm ẩn và biến chứng sau phẫu thuật. Do đó, nếu cườm khô vẫn chưa ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt thường ngày của bạn, thì bạn nên chờ đợi khi các triệu chứng trở nên rõ ràng hơn rồi hãy đi phẫu thuật.
Cách chăm sóc mắt sau khi phẫu thuật cườm
Nhiều người sau khi phẫu thuật về liền tham gia các hoạt động như đọc sách, đọc báo trên điện thoại, màn hình vi tính…hoặc tiếp xúc với ánh sáng mạnh. Điều này sẽ gây ra các biến chứng sau phẫu thuật.
Vì vậy, việc chăm sóc mắt sau khi mổ cườm là rất cần thiết để quá trình hồi phục diễn ra tự nhiên. Một số cách chăm sóc có thể bao gồm:
- Nên nằm nghỉ sau khi từ phòng khám về
- Hạn chế ra đường trong vài ngày sau khi phẫu thuật
- Giữ vệ sinh mắt cẩn thận trong vòng 1 tuần
- Không dùng tay chạm vào mắt
- Đeo kính bảo vệ khi đi ra đường
- Không làm việc quá sức, chỉ làm việc nhẹ nhàng
- Hạn chế tiếp xúc với màn hình điện thoại, máy tính hoặc xem tivi trong vòng 3-5 ngày
- Ăn uống lành mạnh nhiều rau và trái cây
- Uống thuốc và nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi đột ngột nào chẳng hạn như nhìn đôi hoặc chói lòa, đau mắt, đau đầu, nôn ói…thì hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức.
Cách phòng ngừa bệnh cườm khô
Cho đến nay vẫn chưa có cách nào giúp ngăn ngừa bệnh cườm khô hoặc làm chậm sự tiến triển của nó. Nhưng các bác sĩ nghĩ rằng một số chiến lược có thể hữu ích:
– Đi khám mắt thường xuyên: Kiểm tra mắt có thể giúp phát hiện cườm khô và các vấn đề về mắt khác ở giai đoạn sớm. Hãy hỏi bác sĩ của bạn bao lâu thì nên đi khám mắt 1 lần.
– Từ bỏ hút thuốc lá: Hãy hỏi bác sĩ của bạn cho lời đề nghị về cách cai thuốc lá. Thuốc, tư vấn và các chiến lược khác có sẵn để giúp bạn. Lợi ích của bỏ thuốc lá là tuyệt vời, không chỉ riêng gì bệnh cườm khô đâu.
– Quản lý các vấn đề sức khỏe khác: Thực hiện theo kế hoạch điều trị nếu bạn bị tiểu đường hoặc các điều kiện y tế khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cườm khô.
– Đeo kính râm: Tia cực tím từ mặt trời có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh cườm khô. Đeo kính râm giúp ngăn chặn tia cực tím B (UVB) khi bạn ở ngoài trời.
– Hạn chế tiêu thụ rượu bia: Tiêu thụ rượu bia quá mức có thể làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể.
– Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung nhiều loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc vào chế độ ăn uống của bạn. Điều này giúp đảm bảo rằng bạn nhận được nhiều vitamin và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Trái cây và rau quả có nhiều chất chống oxy hóa giúp duy trì sức khỏe của mắt.
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, chất chống oxy hóa ở dạng thuốc viên có thể ngăn ngừa đục thủy tinh thể. Tuy nhiên, một nghiên cứu lớn gần đây cho thấy, chế độ ăn uống lành mạnh giàu vitamin và khoáng chất có liên quan đến việc giảm nguy cơ phát triển bệnh cườm khô ở người lớn tuổi.
Nét Bút Tri Ân
